Σύνταξη κειμένου: Η γεωγραφία είναι πολύ κουλ
Μέσα στον κύκλο βλέπετε ένα από τα νησιά της Ινδονησίας, το Σουλαουέζι (Sulawesi), που είναι σχεδόν 1,5 φορά η Ελλάδα σε μέγεθος και έχει σχεδόν το διπλάσιο πληθυσμό, 19.5 εκατομμυριάκια!
Εκεί λοιπόν (στο νησί Σουλαουέζι) ζει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα φύλα της χώρας, οι Bugis. Βρίσκονται κυρίως στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού και είναι περίπου 3 εκατομμύρια άτομα, η πλειοψηφία των οποίων ασχολείται με τη γεωργία.
Το πιο ενδιαφέρον φακτ για τους Μπούγκις είναι ότι σε αρκετές κοινότητές τους δεν αναγνωρίζουν ούτε δύο, ούτε τρία, αλλά ΠΕΝΤΕ (!) φύλα.
Ας το πάρουμε από την αρχή : Γενικά υπάρχει το ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΦΥΛΟ (sex) που έχει να κάνει με τα βιολογικά χαρακτηριστικά των ατόμων (φυλετικά χρωμοσώματα, γονάδες ή γεννητικά όργανα) και υπάρχει και το ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ/ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΦΥΛΟ (gender), δηλαδή ο “ρόλος” που αποδίδει η κοινωνία σε ένα άτομο με βάση το βιολογικό φύλο του! (πχ είσαι γυναίκα άρα πρέπει να ντύνεσαι και να φέρεσαι έτσι κλπ κλπ)
Το πρώτο είναι βιολογία (αν και οι σύγχρονοι θεωρητικοί θεωρούν το βιολογικό αναπόφευκτα βιοκοινωνικό), το δεύτερο είναι κοινωνική κατασκευή.
Το βιολογικό φύλο μπορεί να είναι αρσενικό, θηλυκό ή ίντερσεξ (ασαφές), κάτι το οποίο από αρχαιοτάτων χρόνων αναφερόταν ως «ερμαφρόδιτο», αλλά σήμερα ο όρος θεωρείται ξεπερασμένος και ανακριβής – ο όρος ίντερσεξ αφορά πάντως τα άτομα που γεννιούνται με διάφορες παραλλαγές στα βιολογικά χαρακτηριστικά τους, οι οποίες “δεν παραπέμπουν στον κλασικό ορισμό των αρσενικών και των θηλυκών σωμάτων.”
Το κοινωνικό/πολιτισμικό φύλο, από την άλλη, είναι το αποτέλεσμα της «ανάγνωσης» μας σχετικά με το βιολογικό φύλο. Έτσι, ενώ οι δυτικές κοινωνίες κατέληξαν στα «καλούπια» του άνδρα και της γυναίκας όπως τα γνωρίζουμε, άλλες κοινωνίες και πολιτισμοί, είδαν το φύλο «αλλιώς» και το ταξινόμησαν σε πάνω απο δύο κατηγορίες!
Και ακόμη και σήμερα που μιλάμε, τα κοινωνικά φύλα δεν είναι κάτι στατικό, αλλά κάτι που διαμορφώνεται ανάλογα με την ιστορική περίοδο, τη θρησκεία, την περιοχή και το κοινωνικοπολιτικό σκηνικό!
Όλα αυτά τα βλέπουμε στους Bugis, όπου ιστορικά έχουν τα εξής φύλα: makkunrai, oroané, bissu, calabai, and calalai. Τα πρώτα δυο είναι σα να λέμε cis γυναίκες και cis άνδρες αντίστοιχα (cis εννοούμε μη τρανς!).
Oι calabai και calalai μοιάζουν περισσότερο με τις τρανς γυναίκες και τους τρανς άνδρες στη Δύση αντίστοιχα, ενώ οι Bissu, είναι μια ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΦΑΣΗ!! – είναι κάτι σαν σαμάνοι που ενσαρκώνουν όλες τις πτυχές των φύλων μαζί!
Θεωρείται ότι συνήθως είναι άτομα με ασαφές φύλο στη γέννηση (ίντερσεξ), ενώ παλιότερα θεωρούνταν διαμεσολαβητές ανάμεσα στους θεούς και τους ανθρώπους κι είχαν ιερό ρόλο για την κοινότητα
Αυτός ο διαφορετικός τρόπος “ανάγνωσης” και κατηγοριοποίησης των ανθρώπων με βάση το βιολογικό φύλο, δεν συναντάται μόνο στους Bugis αλλά και σε πολλές άλλες κοινωνίες στον κόσμο!
Μερικά αντίστοιχα παραδείγματα είναι οι two-spirited («με δυο πνεύματα») άνθρωποι σε πολλές φυλές ιθαγενών αμερικανών, που έχουν πολλά κοινά με τους Bissu, ή οι Hijra στη νότια Ασία (τρίτο φύλο στις κουλτούρες τους αντίστοιχα).
Οι Muxes των Ζαποτέκων στο Μεξικό είναι ένα ακόμη γυναικείο φύλο (που μοιάζει με τις τρανς γυναίκες στο δυτικό πολιτισμό), ενώ οι Burrnesha της Αλβανίας συχνά αναφέρονται ως οι «τρανς άνδρες των ορεινών περιοχών».
*** ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Φυσικά τα φύλα αυτά είναι δύσκολο να τα αντιληφθούμε με βάση τα δυτικά δεδομένα, και δυστυχώς πλέον οι calabai, calalai και ειδικά οι Bissu αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερη εχθρότητα από το κράτος και τείνουν προς εξαφάνιση
Το σίγουρο είναι ότι η ύπαρξη τους μας θυμίζει τον παραλογισμό της προσπάθειας να χωρέσουν όλοι οι άνθρωποι σε δυο κουτάκια αλλά και την ομορφιά της διαφορετικότητας! Γιατί κάποιο άτομο που δε χωράει σε προκαθορισμένα κουτιά να θεωρείται “κίνδυνος” και όχι απλά κάτι ξεχωριστό;
