Σύνταξη – επιμέλεια κειμένου: LesbianPortal
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέτρεψε την Παρασκευή 24 Ιουνίου 2022, την απόφαση-ορόσημο του 1973 στην υπόθεση Raw κατά Wade , που αναγνώριζε το συνταγματικό δικαίωμα μιας γυναίκας σε άμβλωση και τη νομιμοποίησε σε εθνικό επίπεδο.
Να σημειωθεί, πάντως, πως το δικαίωμα στην άμβλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι εγγυημένο από ομοσπονδιακό νόμο, αλλά βασίστηκε στην ιστορική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου «Roe v. Wade» , την οποία κέρδισε μία νέα γυναίκα, δικηγόρος, η Sarah Weddington (και μία συνάδελφός της, η Linda Coffee) που έγινε σύμβολο για τα δικαιώματα των γυναικών σε όλη την Αμερική.
Η βασική κατεύθυνση της απόφασης Raw παραχωρούσε το δικαίωμα σε νόμιμη άμβλωση για οποιονδήποτε λόγο μέχρι «το έμβρυο να καταστεί βιώσιμο», δηλαδή περίπου μέχρι την 24η εβδομάδα της κύησης, όπου πλέον το έμβρυο θα μπορούσε να επιβιώσει εκτός της μήτρας. Το σχέδιο απόφασης για την υπόθεση «Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization», το οποίο συνέταξε ο υπερσυντηρητικός δικαστής Samuel Alito, επικυρώνει ένα νόμο της Πολιτείας του Μισισίπι του 2018, ο οποίος απαγορεύει τις αμβλώσεις μετά την 15η εβδομάδα της κύησης -πολύ πριν το έμβρυο καταστεί βιώσιμο- και δεν περιλαμβάνει εξαιρέσεις για περιπτώσεις βιασμού ή αιμομιξίας.
Ο Alito καθιστά σαφές στο κείμενό του ότι παραμένει αμετακίνητος απέναντι στην πλειοψηφία του πληθυσμού των ΗΠΑ που είναι υπέρ του δικαιώματος της επιλογής, δηλώνοντας: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε τον επηρεασμό των αποφάσεών μας από οποιεσδήποτε εξωγενείς επιδράσεις, όπως η ανησυχία για την αντίδραση της κοινής γνώμης στο έργο μας».
Ο Alito δηλώνει ευθαρσώς ότι η διάκριση που κάνει η απόφαση Raw στη «βιωσιμότητα» μεταξύ των εμβρύων που δεν μπορούν να ζήσουν εκτός της μήτρας και εκείνων που μπορούν, «δεν έχει νόημα». Δεν εξηγεί το γιατί, αφήνοντας τον αναγνώστη να αναρωτιέται εάν θεωρεί το έμβρυο ως «ανθρώπινη ζωή» από τη στιγμή της σύλληψης. Χαρακτηρίζει επίσης τους γιατρούς και τις νοσοκόμες που τερματίζουν εγκυμοσύνες ως «εκτρωσιαστές» —ένας υποτιμητικός όρος που χρησιμοποιείται συχνά από ακτιβιστές αντιπάλους των αμβλώσεων.
Σύμφωνα με τον Alito, το σκεπτικό της απόφασης Raw ήταν «εξαιρετικά αδύναμο» και «με επιζήμιες συνέπειες». Ο ίδιος προσθέτει ότι «Το αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι το δικαίωμα στην άμβλωση δεν είναι βαθιά ριζωμένο στην ιστορία και τις παραδόσεις του Έθνους», επειδή κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται στο Σύνταγμα των ΗΠΑ. Όντως, το Σύνταγμα αναφέρεται αναλυτικά μόνο στο «δικαίωμα στην οπλοφορία». Το Σύνταγμα επίσης δεν αναφέρεται στα δικαιώματα των γυναικών, στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, στα δικαιώματα των Μαύρων, στο δικαίωμα στην αντισύλληψη και σε πολλά άλλα δικαιώματα τα οποία αναγνωρίζονται στη σύγχρονη κοινωνία. Σημαίνει μήπως αυτό ότι και τα παραπάνω δικαιώματα θα πάψουν να υπάρχουν στο μέλλον?
Με ψήφους 6-3 της συντηρητικής πλειοψηφίας το δικαστήριο επικύρωσε τον υποστηριζόμενο από τους Ρεπουμπλικάνους νόμο του Μισισίπι που απαγορεύει την άμβλωση μετά τη 15η εβδομάδα κύησης.
Η πλειοψηφία του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε αυτή την ψηφοφορία περιλαμβάνει, εκτός από τον Alito, πέντε ακόμα δικαστές διορισμένους από τους Ρεπουμπλικάνους: τον Clarence Thomas, τον Neil Gorsuch, τον Brett Kavanaugh την Amy Coney Barrett και τον πρόεδρο John Roberts.
Μετά από 5 δεκαετίες ανατρέπεται το νομικό πλαίσιο που είχε διαμορφώσει η απόφαση Raw και ίσχυε ως νόμος όλου του κράτους, που σημαίνει ότι ακόμα και στα πρώτα στάδια της κύησης τα δικαιώματα του εμβρύου υπερισχύουν εκείνων του ατόμου που κυοφορεί, είτε επιθυμεί την εγκυμοσύνη είτε όχι.
Οι δικαστές απεφάνθησαν πως η απόφαση στην υπόθεση Raw κατά Wade που επέτρεπε τις αμβλώσεις προτού το έμβρυο γίνει βιώσιμο εκτός μήτρας –ανάμεσα στην 24η και 28η εβδομάδα της κύησης– ήταν λάθος επειδή το Σύνταγμα των ΗΠΑ δεν κάνει καμία ειδική αναφορά στα δικαιώματα άμβλωσης.
Η ετυμηγορία των δικαστών δεν καθιστά αυτομάτως παράνομες τις αμβλώσεις, όμως γυρίζει τις ΗΠΑ στην κατάσταση που ίσχυε πριν από την απόφαση , όταν δηλαδή η κάθε Πολιτεία ήταν ελεύθερη να τις εγκρίνει ή να τις απαγορεύσει. Δεδομένου ότι η χώρα είναι διχασμένη, σχεδόν οι μισές Πολιτείες, κυρίως στον Νότο, μπορεί να τις απαγορεύσουν πολύ γρήγορα. Το Μισούρι ήταν η πρώτη Πολιτεία που ανακοίνωσε ότι απαγορεύει τις αμβλώσεις, μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Η απόφαση αυτή αποτελεί νίκη για τους Ρεπουμπλικάνους και τους θρησκευτικούς συντηρητικούς που θέλουν να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν τη διαδικασία. Μετά την απόφαση λύνονται τα χέρια των υπέρ συντηρητικών που ελέγχουν δεκάδες πολιτείες να επιβάλουν τους δικούς τους νόμους .
Για παράδειγμα στην πολιτεία του Τέξας οι γυναίκες υποχρεώνονται να γεννήσουν το παιδί του βιαστή τους , ακόμη κι αν το βρέφος προέρχεται από αιμομιξία και έχει γενετικές ανωμαλίες. Οι γιατροί απειλούνται με ισόβια ενώ προβλέπεται ακόμη και πρόστιμο σε ταξιτζή που θα μεταφέρει μια γυναίκα για να κάνει έκτρωση.
Εν τω μεταξύ στο ίντερνετ μεταδίδεται το #SEXSTRIKE ”απεργία στο σεξ” με το οποίο οι γυναίκες δηλώνουν πως θα απέχουν από το σεξ με συζύγους ή συντρόφους για να αποφύγουν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη που θα έθετε σε κίνδυνο τη ζωή τους εξαιτίας της απαγόρευσης των αμβλώσεων.
“Η Αμερική γύρισε 50 χρόνια πίσω” είπε ο πρόεδρος Biden, σχολιάζοντας την απόφαση των – διορισμένων από τον Trump – ανώτατων δικαστών.Η γνωμοδότηση περιλαμβάνει απαξιωτικές αναφορές και για άλλες δικαστικές αποφάσεις, όπως αυτή που κατοχυρώνει το δικαίωμα του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. «Αν αυτή είναι η τελική απόφαση, είναι πραγματικά ριζοσπαστική», σημείωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, τονίζοντας: «Βασικά λέει ότι όλες οι αποφάσεις που σχετίζονται με την ιδιωτική ζωή, ποιον θα παντρευτείς, αν θα κάνεις παιδί ή όχι, αν μπορείς να κάνεις άμβλωση ή όχι και κάποιες άλλες αμφισβητούνται».
Όμως την ίδια ώρα εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες έβγαιναν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν, κόντρα στους εκατομμύρια διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για την κατάργηση ενός συνταγματικού δικαιώματος. Ο νέος νόμος, είναι το αποτέλεσμα προσπαθειών δεκαετιών από τους αντιπάλους των αμβλώσεων. Τρεις από τους δικαστές της πλειοψηφίας είχαν διοριστεί από τον Donald Trump. Να θυμίσουμε εδώ πως η θητεία των Ανώτατων Δικαστών είναι ισόβια. Μια “μαύρη σελίδα” έχει ανοίξει στις ΗΠΑ, όπου αναμένεται γενικότερη οπισθοδρόμηση όσον αφορά τα ατομικά δικαιώματα – ιδιαίτερα των γυναικών, των μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και των μειονοτήτων. Με την απόφαση αυτή οι “δικαστές του Trump” έρχονται σε ευθεία αντιπαράθεση με τη νομοθετική εξουσία, δεδομένου ότι λίγες εβδομάδες νωρίτερα το Κογκρέσο είχε νομοθετήσει πρώτη φορά για μερικό έλεγχο της οπλοκατοχής. Το μεγάλο πρόβλημα για τις ΗΠΑ είναι ότι οι αποφάσεις αυτές που απηχούν ακραία συντηρητικές αντιδραστικές αντιλήψεις, έχουν ευρύτατη αποδοχή στην αμερικανική κοινωνία, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές του Νότου και των κεντροδυτικών πολιτειών.
Από το 2010 μέχρι και σήμερα είχαν ψηφίσει διάφορες πολιτείες πάνω από 300 περιοριστικούς νόμους για την άμβλωση. Η έκθεση του Ινστιτούτου Guttmacher, μιας ερευνητικής ομάδας που υποστηρίζει τα δικαιώματα των αμβλώσεων, μέτρησε περισσότερες από 930.000 αμβλώσεις στις ΗΠΑ το 2020. Το 88,7 % των γυναικών κάνουν άμβλωση μεταξύ των 8-12 εβδομάδων, το 10% μεταξύ 13-20 εβδομάδων και μόλις το 1,3% μετά τις 21 εβδομάδες κύησης. Παρόλα τα στοιχεία οι πολέμιοι των αμβλώσεων εστιάζουν στο 1,3%.
Η αντιπαράθεση θα οξυνθεί τους επόμενους μήνες, με αφορμή και τις ενδιάμεσες εκλογές για την ανανέωση του 1/3 του Κογκρέσου. Οι εξελίξεις στις ΗΠΑ θα επηρεάσουν προφανώς πολλές χώρες, όπου βρίσκονται σε άνοδο πολιτικοί σχηματισμοί με ακροδεξιές, αντιδημοκρατικές απόψεις για τις ατομικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το θέμα της άμβλωσης είναι βασικό θέμα για τον φεμινισμό και τα δικαιώματα των γυναικών. Αν δεν ελέγχεις το ίδιο σου το σώμα, τι δικαιώματα να διεκδικήσεις; Τελικά το δικαίωμα στην άμβλωση είναι νομικό, συνταγματικό, ιατρικό, φιλοσοφικό ή θρησκευτικό?
Ποιος έχει το δικαίωμα να αποφασίσει?
Με την συνεχή νομοθέτηση νέων νόμων στο συγκεκριμένο ζήτημα ελαχιστοποιείται η δυνατότητα επιλογής για την άμβλωση… μέχρι δυστυχώς να πάψει να είναι επιλογή.
